Από τις 10 έως τις 12 Σεπτεμβρίου, η Ustica φιλοξένησε το μεγάλο φινάλε του έργου Art4Sea, όπου παραστάσεις και έργα τέχνης μετέτρεψαν το νησί σε μία υπαίθρια σκηνή αφιερωμένη στη θάλασσα και στον δεσμό μας με αυτήν.
Στο ίδιο χρονικό διάστημα, το νησί της Ustica μεταμορφώθηκε σε ένα ξεχωριστό σκηνικό, υποδεχόμενο για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά το ευρωπαϊκό έργο Art4Sea. Τρεις έντονες ημέρες ένωσαν την τέχνη, την επιστήμη και την τοπική κοινωνία, προσφέροντας στο κοινό μια εμπειρία με τη γεύση ενός συλλογικού ονείρου.
Η εναρκτήρια συνέντευξη Τύπου:
Στις 10 Σεπτεμβρίου, το info point του Ustica Marine Protected Area, στην Piazza Umberto I, φιλοξένησε την εναρκτήρια συνέντευξη Τύπου των τελικών εκδηλώσεων του έργου. Η συνάντηση, με συντονίστρια την Emilia Brandi από την 3D Research, συγκέντρωσε θεσμούς, εταίρους και καλλιτέχνες, δημιουργώντας έναν γόνιμο διάλογο γνώσεων, εμπειριών και μελλοντικών οραμάτων.
Μεταξύ των ομιλητών ήταν ο Δήμαρχος της Ustica, Salvatore Militello, ο Διευθυντής του Marine Protected Area, Davide Bruno, καθώς και ο Fabio Bruno (3D Research s.r.l.), συντονιστής του Art4Sea, μαζί με τους συνεργάτες του έργου: Lucenzo Tambuzzo (iWorld E.T.S.), Valeria Li Vigni (Sebastiano Tusa Foundation), Fabio Figurella (DAN Europe), Βίκυ Δρούγα (Atlantis Consulting SA) και Paula López-Sendino (Institut de Ciències del Mar – CSIC).
Σε απευθείας σύνδεση από τις Βρυξέλλες, η Silvia D’Elia, Project Officer στην European Education and Culture Executive Agency (EACEA), εξήρε τη διαχείριση της κοινοπραξίας και τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα. Επίσης, ανταποκρίθηκε θετικά στην πρόσκληση μερικών δυτών που παρακολούθησαν τη συνέντευξη Τύπου να επισκεφθεί την Ustica, να καταδυθεί στα κρυστάλλινα νερά της και να θαυμάσει το υποθαλάσσιο γλυπτό καθώς και τις τρεις τοιχογραφίες που δημιούργησαν οι επιλεγμένοι καλλιτέχνες.
Λόγω θεσμικών υποχρεώσεων δεν κατέστη δυνατή η συμμετοχή του Gilles Pelayo, Head of Unit B1 – Culture, EACEA, ο οποίος ωστόσο απέστειλε τη στήριξη και την εκτίμησή του για το έργο.
Κατά τους επίσημους τους χαιρετισμούς, ο Δήμαρχος Militello και ο Διευθυντής Davide Bruno επαναβεβαίωσαν με υπερηφάνεια τον κεντρικό ρόλο της Ustica στην επιτυχία του Art4Sea. Ο συντονιστής του έργου, Fabio Bruno, αναφέρθηκε στα αποτελέσματα που έχουν επιτευχθεί, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας και στην καλλιέργεια περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης μέσα από την τέχνη. Ο Lucenzo Tambuzzo, καλλιτεχνικός διευθυντής του έργου, παρουσίασε τα 24 έργα που δημιουργήθηκαν, αναδεικνύοντας τα οκτώ αφιερωμένα στην Ustica (τέσσερα ψηφιακά και τέσσερα υλικά), και προσκάλεσε το κοινό στο Grand Event, την καρδιά των ημερών της Ustica, που σχεδιάστηκε από κοινού με τον Pino Di Buduo, σκηνοθέτη του Teatro Potlach.
Η Βίκυ Δρούγα μοιράστηκε την εμπειρία της κοινότητας της Αλοννήσου, η οποία βρήκε έναν συναισθηματικό δεσμό μέσα από τα έργα και τις ιστορίες των καλλιτεχνών· ενώ ο Fabio Figurella υπενθύμισε τη συνάντηση κοινών οραμάτων που γέννησε την επιθυμία να δημιουργηθεί ένα έργο ικανό να αναδείξει την Ustica και άλλες μικρές μεσογειακές κοινότητες. Η Paula López-Sendino τόνισε την αξία του διαλόγου μεταξύ επιστήμης και τέχνης, εξηγώντας πώς οι βιολόγοι του CSIC παρείχαν γνώσεις και μεθοδολογίες κατά τη διάρκεια των residencies και του mentoring.
Τέλος, η Valeria Li Vigni παρουσίασε το 3ο “Sebastiano Tusa” Sea Festival, το οποίο θα φιλοξενήσει επίσης την εικονική έκθεση του Art4Sea στη Stanza del Mare, χάρη στη στήριξη του Marine Protected Area και του περιβαλλοντικού εκπαιδευτή Antonino Tranchina. Στη συνέχεια, ο Fabio Figurella προσκάλεσε τις Debra Camilleri και Alexandra Camilleri από τη Maltese Superintendence of Cultural Heritage να μιλήσουν. Βρέθηκαν στο νησί ειδικά για τις εκδηλώσεις του Art4Sea, φέρνοντας την προσωπική τους μαρτυρία στην Ustica, μετά τη συμμετοχή και τη στήριξή τους στις δραστηριότητες του έργου στη Gozo.
Κατά την εναρκτήρια βραδιά, μια ξαφνική βροχόπτωση αιφνιδίασε το νησί, οδηγώντας στην αναβολή της εκδήλωσης, η οποία έφερε προφητικά τον τίτλο Ustica Sommersa (“Submerged Ustica”). Η προσμονή, ωστόσο, δεν μείωσε το ενδιαφέρον· αντιθέτως, τόνωσε την προσέλευση, καθώς το επόμενο βράδυ πλήθος κατοίκων και επισκεπτών συμμετείχε σε μια πολυσυλλεκτική και χορωδιακή καλλιτεχνική δράση.
Τα δρομάκια του ιστορικού κέντρου, ορισμένα ισόγεια οικήματα που παραχωρήθηκαν από τους Usticesi, καθώς και ο Μητροπολιτικός Ναός μετατράπηκαν σε ζωντανά σκηνικά. Οι κάτοικοι, με την διακριτική αλλά καθοριστική παρουσία τους, εντάχθηκαν οργανικά στην παράσταση, καθιστώντας την αυθεντική συλλογική εμπειρία. Στο εσωτερικό του ναού, δυναμικές προβολές αναπαρέστησαν την ιστορία της γένεσης του νησιού, ενώ η εξωτερική του όψη φωτίστηκε με τα πρόσωπα των Usticesi, που άλλοτε καλωσόριζαν αφίξεις και άλλοτε αποχαιρετούσαν αναχωρήσεις.
Το Grand Event ανυψώθηκε σε μια γνήσια κοινοτική εορτή, ενισχύοντας τους δεσμούς μεταξύ των καλλιτεχνών, της ομάδας του Art4Sea, της Nathalie Mentha και όλων των performers του Teatro Potlach, σε πλήρη σύμπραξη με τον λαό της Ustica.
Τα έργα τέχνης της Ustica
Οι επισκέπτες του νησιού τους προσεχείς μήνες θα έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν την απτή κληρονομιά που άφησε το έργο. Φυσικά και ψηφιακά έργα συνυφαίνονται σε μια ενιαία αφήγηση που τιμά τη θάλασσα και την εύθραυστη ομορφιά της.
Στην προβλήτα Santa Maria δεσπόζει η τοιχογραφία της Amanda Arrou-Tea/Mandi-oh, Mermaids do take care of the ocean: μια γυναικεία μορφή βυθισμένη στον θαλάσσιο κόσμο της Ustica, ανάμεσα σε κοράλλια Cladocora caespitosa, σύμβολο της ευθραυστότητας αλλά και της ανθεκτικότητας των βυθών του νησιού, που παραπέμπει στη συλλογική ευθύνη για την προστασία τους.
Ανεβαίνοντας προς την κεντρική πλατεία της πόλης, στον τοίχο του φαρμακείου του νησιού, μπορεί κανείς να εμπνευστεί από το έργο Guardians της Silvia Gadda/SiL, το οποίο απεικονίζει μια άλλη γυναικεία μορφή τυλιγμένη με Posidonia oceanica. Καθοριστική για την ισορροπία της Μεσογείου, η posidonia μετατρέπεται στα χέρια της φύλακα σε έναν ζωτικό μανδύα που πρέπει να διαφυλαχθεί.
Συνεχίζοντας ανάμεσα σε φραγκοσυκιές και μεσογειακή μακία προς τη δομή που ονομάζεται L’Acquario στην Cala Santoro, συναντά κανείς την τοιχογραφία της Mariana Duarte Santos, Beneath the Surface. Το έργο περιβάλλει ολόκληρο το κτίριο και δημιουργεί έναν διάλογο ανάμεσα σε δύτες και θαλάσσια πανίδα, υπενθυμίζοντας ότι κάτω από την επιφάνεια βρίσκεται μια πολύτιμη κληρονομιά που ανήκει σε όλους και την οποία όλοι καλούμαστε να διαφυλάξουμε.
Τέλος, ανοιχτά της Cala Giacone, σε βάθος περίπου 18 μέτρων, ζωντανεύει το υποβρύχιο γλυπτό The Queen of the Corals του Davide Galbiati: μια ιερατική αλλά φιλόξενη γυναικεία μορφή που καθίσταται σύμβολο σεβασμού και φροντίδας για τη θάλασσα, σιωπηλή βασίλισσα ενός οικοσυστήματος που πρέπει να υπερασπιστούμε και να θαυμάζουμε.
Τα ψηφιακά και ψηφιοποιημένα έργα
Όλα αυτά τα έργα, στη ψηφιοποιημένη τους μορφή, μαζί με τα άλλα οκτώ που υλοποιήθηκαν στην Αλόννησο και στη Gozo, συγκεντρώνονται στην Art4Sea Virtual Exhibition, όπου ο επισκέπτης μπορεί επίσης να εξερευνήσει τα 12 ψηφιακά έργα που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο του έργου με τη χρήση VR headsets. Στην Ustica, η εν λόγω βιωματική έκθεση έτυχε εξαιρετικής αποδοχής: κατά τις βραδιές του Grand Event, σχηματίστηκε μια μικρή ουρά για να φορέσουν οι επισκέπτες τα headsets και να ξεκινήσουν ένα εικονικό ταξίδι. Μέσω αυτής της εμπειρίας, το κοινό μπόρεσε όχι μόνο να ξαναζήσει το νησί μέσα από τα ψηφιακά έργα που δημιουργήθηκαν για την Ustica, αλλά και να ταξιδέψει στη Gozo και την Αλόννησο, ανακαλύπτοντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που ενέπνευσαν τους καλλιτέχνες και τα ποικίλα μηνύματα για την προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.
Τα τέσσερα «Usticesi» ψηφιακά έργα προσέφεραν μοναδικές αισθητηριακές και αφηγηματικές εμπειρίες.
Liquid Tiles του Carlos Izquierdo είναι ένα ψηφιακό έργο που συνδυάζει ήχο και γενετικό κώδικα, αποδίδοντας την αρμονία μεταξύ ανθρωπότητας και ωκεανού. Οι ήχοι της Ustica μετασχηματίζονται σε οπτικά μοτίβα εμπνευσμένα από την τοπική κεραμική, προκαλώντας σκέψη γύρω από τον ρόλο μας ως φύλακες της θάλασσας.
you don’t know what love is της Annika Boll είναι ένα ποιητικό βιντεοπαιχνίδι που υφαίνει τον χαμένο έρωτα με την οικολογική απώλεια, αναδεικνύοντας την οικεία αλλά και παγκόσμια διάσταση της σχέσης μας με τη θάλασσα.
Wake up to Disappear… της Natalia Wilk είναι μια υποβρύχια ταινία χορού που διερευνά την αίσθηση του ανήκειν στον ωκεανό. Ένα καθηλωτικό ταξίδι ανάμεσα σε κοράλλια και ανασταλμένη βαρύτητα, που μας καλεί να επαναπροσδιορίσουμε το ανθρώπινο σώμα ως σώμα νερού, σε ισορροπία με τη θάλασσα και όχι υπεράνω αυτής.
Ustica VR του Simon Duflo είναι μια ταινία μικρού μήκους σε VR, η οποία εισάγει τον θεατή στον κόσμο της ελεύθερης κατάδυσης στην Ustica. Μια αισθητηριακή διαδρομή ανάμεσα στον θαυμασμό και την επίγνωση, που επανασυνδέει το σώμα, τη θάλασσα και το μέλλον του πλανήτη σε μια καθηλωτική εμπειρία. Μέσα από το headset, μετέφερε στο κοινό τη δύναμη και την ομορφιά του νησιού, συγκινώντας και εμπνέοντάς το βαθιά.
Όλα τα έργα Art4Sea συγκεντρώνονται στην ενότητα ART της ιστοσελίδας του έργου. Τα περισσότερα ψηφιακά έργα είναι διαθέσιμα για διαδικτυακή θέαση, ενώ τα φυσικά συνοδεύονται από φωτογραφικές συλλογές και σημειώσεις των καλλιτεχνών. Ένα αρχείο που διευρύνει την απήχηση του προγράμματος και ενδυναμώνει το μήνυμά του για την ευαισθητοποίηση σχετικά με την αξία και την προστασία της θάλασσας.
Και ακριβώς υπό αυτό το πρίσμα της κοινής ευαισθητοποίησης, το επόμενο βήμα του έργου θα είναι μια σειρά σημαντικών εκδηλώσεων διάδοσης, αφιερωμένων τόσο στην καλλιτεχνική όσο και στην επιστημονική ψυχή του Art4Sea. Συναντήσεις σχεδιασμένες για τις νεότερες γενιές, που θα πραγματοποιηθούν στις πέντε πόλεις-εταίρους, συνεχίζοντας να ενώνουν τη δημιουργικότητα και την επιστήμη σε ένα ενιαίο μήνυμα φροντίδας για τον ωκεανό μας.
Ελληνικά 
English